70 lat po katyńskiej zbrodni
W piątek 9 kwietnia 2010r. na Cmentarzu Parafialnym w Mszanie Dolnej odbyła się piękna uroczystość w 70 rocznicę mordu katyńskiego, przygotowana przez Harcerzy z Gorczańskiego Hufca ZHP w Mszanie Dolnej. Oddając hołd wszystkim poległym w Katyniu, w imieniu całego społeczeństwa naszej gminy, kwiaty pod pomnikiem ofiar II wojny światowej złożyli: Wójt Gminy Mszana Dolna – Tadeusz Patalita wraz z Przewodnicząca Rady Gminy Mszana Dolna – Stefanią Wojciaczyk.
W kwietniu 1940r. w katyńskim lesie zginął Jan Jania pochodzacy z Mszany Dolnej. Dziś wspominamy jego życie:
Jania Jan (1908-1940), nauczyciel, oficer WP. Urodzony 23 czerwca 1908 r. we wsi Słomka (dziś w obrębie Mszany Dolnej), pow. Limanowski. Był synem Szymona (rolnika i dróżnika) i Anny z d. Antosz. Miał ośmioro rodzeństwa, m.in. brata Władysława (artystę rzeźbiarza, żołnierza ZWZ) i siostrę Zofię (zamężną Szyller). Do szkoły powszechnej uczęszczał w Mszanie Dolnej. W latach 1924-1929 uczył się w pięcioletnim Prywatnym Seminarium (nauczycielskim) Koedukacyjnym w Jordanowie. Ukończył je 1 1929 r., zdał maturę i uzyskał prawo nauczania w szkołach powszechnych. Po ukończeniu seminarium odbył służbę wojskową w Batalionie Podchorążych Piechoty nr 9. Odbył ćwiczenia kolejno w 1. psp, 5. pp Leg ., 84. I 85. pp. Został mianowany podporucznikiem ze starszeństwem z 1 grudnia 1932 r. i przydzielony do 5. pp. Leg. Jako nauczyciel pracował na Wileńszczyźnie. Był kierownikiem szkoły powszechnej w Maldziunach, pow. Święcany. Należał do Związku Młodzieży Wiejskiej. Został awansowany do stopnia porucznika ze starszeństwem 1 stycznia 1937 r. W sierpniu 1939 r. zmobilizowano go do 5. pp Legionów ppłk Kazimierza Bąbińskiego w 1. Dywizji Piechoty, wchodzącej w skład Armii „Modlin”. Jego pułk walczył na Mazowszu, nad Narwią i na przedmieściach Pułtuska. 13 września 1939 r. pułk stoczył zwycięską bitwę z Niemcami pod Wolą Wodyńską i przebił się do kompleksu leśnego Jagodne, k. Helenowa. Tam pułk został rozbity, a żołnierze rozproszeni. W jednej z grup rozbitków dotarł 15 września do Lubartowa i poszedł na południowy-wschód, starając się przebić na Węgry. Pod Rawą Ruską dostał się do sowieckiej niewoli. Został internowany. Przewieziono go do obozu w Starobielsku na Ukrainie. 2 stycznia 1940 r. rodzina w Mszanie Dolnej otrzymała od niego kartkę ze Starobielska, datowaną 29 listopada 1939 r., w której prosił o przysłanie skarpetek i rękawiczek, [...]Do jedzenia nic nie przesyłajcie [...] paczkę robić malutką [...]piszcie do mnie jak najczęściej [...] odpiszcie mi wnet [...] Dzięki Bogu jestem zdrów. To był jedyny znak, że żyje i jedyny kontakt z nim.
Został zamordowany wiosną 1940 r. przez NKWD w Charkowie.
Rodzina poszukiwała go po wojnie, m.in. przez Polski Czerwony Krzyż. W 1958 z Biura Informacji i Poszukiwań PCK w Warszawie otrzymała odpowiedź, że według informacji Radzieckiego Czerwonego Krzyża w Moskwie wyżej wymieniony nie został odnaleziony na terenie ZSRR.
(źródlo informacji o Janie Jania: Józefa Kobylińska na podstawie CAW, AP 1625; Dokumenty z archiwum rodzinnego; Charków, Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2003; Rocznik Oficerów Rezerwy 1934, Warszawa 1934; relacja Zofii Szyller)
KATYŃSKI APEL PAMIĘCI
odczytany w dniu 9 kwietnia 2010 roku w Mszanie Dolnej.
CZŁONKOWIE RODZIN KATYŃSKICH!
KOMBATANCI I WETERANI WALK O NIEPODLEGŁOŚĆ!
MIESZKAŃCY MSZANY DOLNEJ I OKOLIC.!
ŻOŁNIERZE WOJSKA POLSKIEGO!
RODACY!
Stajemy dziś do Apelu Pamięci w Mszanie Dolnej, by w 70. rocznicę Zbrodni Katyńskiej przywołać pamięć naszych rodaków zamordowanych za wierność przysiędze wojskowej złożonej na sztandar z hasłem: „Bóg, Honor i Ojczyzna”.
Składamy dziś hołd żołnierzom, którzy oddali swe życie w walce z sowieckim najeźdźcą o wolną i niepodległą Polskę. Wspominamy też męczeństwo Polaków – ich prześladowania, aresztowania oraz deportacje.
Symbolem tego męczeństwa stała się Zbrodnia Katyńska – dokonana na polskich jeńcach wojennych. Ich męka i śmierć nie były daremne, nie uległy zapomnieniu. Oddali życie w imię miłości do ojczystego domu, w nadziei, że odrodzi się Polska niepodległa, suwerenna i demokratyczna.
Do Was wołam! Obrońcy Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej, zdradziecko napadnięci w dniu 17 września 1939 roku przez sowieckiego najeźdźcę.
Wzywam żołnierzy Korpusu Obrony Pogranicza, którzy pierwsi stawili bohaterski opór Armii Czerwonej.
Wołam obrońców Lwowa i Grodna, Lidy, Wilna i Równego, bohaterów walk pod Kodziowcami, Szackiem i Wytycznem.
STAŃCIE DO APELU!
CHWAŁA BOHATEROM!
Wzywam oficerów Wojska Polskiego, żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza, funkcjonariuszy Policji Państwowej, Straży Więziennej i Straży Granicznej oraz innych organów Państwa Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Miednoje i Bykowni oraz innych nieznanych dotąd miejscach kaźni.
Wołam skazanych bez sądu za to, że byli elitą naszego narodu
i przeszkodą na drodze zniewolenia Polski.
STAŃCIE DO APELU!
ZGINĘLI ŚMIERCIĄ MĘCZEŃSKĄ!
Do Was wołam! Zamordowani przez sowieckich oprawców: generałowie Józefie Konstanty Olszyno-Wilczyński, Stanisławie Hallerze, Leonardzie Skierski, Leonie Billewiczu, Aleksandrze Kowalewski, Kazimierzu Orlik-Łukoski, Franciszku Sikorski, Konstanty Plisowski, Piotrze Skuratowiczu, Bronisławie Bohatyrewiczu, Henryku Odrowążu-Minkiewiczu, Mieczysławie Smorawiński, admirale Ksawery Czernicki, porucznik Janino Lewandowska.
STAŃCIE DO APELU!
ZGINĘLI ŚMIERCIĄ MĘCZEŃSKĄ!
Wzywam ofiary Zbrodni Katyńskiej związane z naszym regionem: kpt. Janie Jania i inni, którzy poświęciliście życie za wolną i niepodległą Polskę.
STAŃCIE DO APELU!
ZGINĘLI ŚMIERCIĄ MĘCZEŃSKĄ!
Wzywam duchownych różnych wyznań, których w Wigilię 1939 roku wywieziono z obozów jenieckich w nieznanym kierunku.
Wołam wszystkich duchownych, którzy nie opuścili wiernych i oddali życie za Boga i Polskę.
STAŃCIE DO APELU!
ZGINĘLI ŚMIERCIĄ MĘCZEŃSKĄ!
Wzywam więźniów sowieckich katowni na wileńskich Łukiszkach, lwowskich Brygidkach, na moskiewskiej Łubiance i Butyrkach, w Łucku, Równem, Kołomyi, Mińsku oraz wielu innych więzieniach NKWD, którzy zostali skrycie zamordowani oraz pogrzebani w bezimiennych mogiłach.
STAŃCIE DO APELU!
ZGINĘLI ŚMIERCIĄ MĘCZEŃSKĄ!
Do Was wołam! Deportowani w głąb Związku Sowieckiego i tam zabijani pracą ponad siły, umierający z głodu, mrozu i chorób.
Was wzywam! Skazani na zesłanie na lodowate pustkowia Syberii oraz rozpalone stepy Kazachstanu, których jedyną „winą” była miłość do Polski.
STAŃCIE DO APELU!
ZGINĘLI ŚMIERCIĄ MĘCZEŃSKĄ!
Do Was zwracam się potomni! Pochylając w zadumie i szacunku głowy, by uczcić męczeństwo córek i synów Narodu Polskiego, którzy do końca pozostali wierni Ojczyźnie, zachowajcie w swych sercach pamięć o ofierze Ich życia złożonej za honor i wolność Ojczyzny.
Niech ich niezłomna postawa będzie drogowskazem dla naszej nauki, pracy
i służby dla Rzeczypospolitej.
CHWAŁA BOHATEROM!
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI!
Małgorzata Wietrzyk
