Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu
Święto to zostało uchwalone przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2005 r., by zachować pamięć o Żydach pomordowanych w czasie II wojny światowej.
To szczególna okazja do tego, aby pomyśleć o przedstawicielach społeczności żydowskiej, którzy mieszkali w Mszanie Dolnej i okolicach i zostali zamordowani w czasie II wojny światowej. Swoją modlitwą otoczmy również tych, których zamordowano w gettach i obozach koncentracyjnych. Zapalmy im światełko pamięci na mszańskim cmentarzu żydowskim lub innych miejscach pamięci, zatrzymajmy się na chwilę zadumy i modlitwy przy dębie pamięci Stefanii i Józefa Wacławików na Rynku w Mszanie Dolnej. W ten sposób oddamy cześć wszystkim przedstawicielom zagórzańskiej społeczności, którzy pomagali swoim sąsiadom, Żydom, w czasie okupacji, narażając własne życie i byt swoich rodzin.
Przy tej okazji warto przypomnieć, że na terenie miasta Mszana Dolna są trzy miejsca pamięci związane z mordem miejscowych Żydów:
1. na oś. Pańskie, gdzie w masowej egzekucji 19.08.1942 r. zginęła niemal cała społeczność Mszany Dolnej i okolic
2. na ul. Ogrodowej, gdzie Niemcy zabili ok. 24 młode osoby na przełomie kwietnia i maja 1942 r.
3. Cmentarz żydowski, gdzie - wg szacunków Urszuli Antosz - Rekuckiej jest kilkadziesiąt Ofiar (w tym co najmniej trójka dzieci!) zabijanych w różnych miejscach Mszany Dolnej przez cały okres okupacji, bez oznaczenia i godnego pochówku. 2 lata temu Sztetl Mszana Dolna wraz z Fundacją Zapomniane postawił tam drewnianą macewę (trwają dążenia do trwalszego upamiętnienia tego miejsca kamienną macewą).
W miejscach tych mordowano nie tylko mieszkańców Mszany Dolnej, ale również tych, mieszkających na terenie dzisiejszej Gminy Mszana Dolna. Warto tutaj wspomnieć choćby o pięciu zabitych dziewczynkach Buchsbaum z Lubomierza https://www.sztetlmszanadolna.com/pl/buchsbaumowie.html, czy Schmidtach z Kasinki Małej https://www.sztetlmszanadolna.com/pl/rodzina-schmidtow.html
Warto dzisiaj zagłębić się w lekturę profilu Sztetl Mszana Dolna oraz strony www.sztetlmszanadolna.com, w którym Urszula Antosz – Rekucka (wielokrotnie nagradzana za ogromny wkład pracy i walkę o ocalenie pamięci po żydowskich mieszkańcach Mszany Dolnej) wraz ze swoją rodziną zachowała od zapomnienia pamięć o mszańskich Żydach. Z jej inicjatywy 27.01.2022r. zorganizowany jest spacer do trzech miejsc spoczynku Ofiar Holocaustu w Mszanie Dolnej połączony z modlitwą w ich intencji i zapaleniem zniczy: na mogile przy ul. Ogrodowej, na zbiorowej mogile Żydów na Pańskim i przy symbolicznej, drewnianej macewie na cmentarzu żydowskim przy ul. Zakopiańskiej. Wszystkich, którzy chcą dołączyć do wydarzenia organizatorzy zapraszają o godz. 14.00 przed Starą Winiarnię. Zachęcają również do oddania #WeRemember oraz zapalenia w tym dniu świecy w oknie o godz. 18.00 jako wyraz pamięci o bestialsko zamordowanej społeczności żydowskiej Mszany Dolnej i okolic.
Hevenu Shalom Alechem!
Magda Polańska
Cmentarz żydowski przy ul. Zakopiańskiej w Mszanie Dolnej, fot. Urszula Antosz - Rekucka
Cmentarz żydowski przy ul. Zakopiańskiej w Mszanie Dolnej, fot. Urszula Antosz - Rekucka
Mogiła przy ul. Ogrodowej w Mszanie Dolnej, fot. Urszula Antosz - Rekucka
Zbiorowa mogiła Żydów na os. Pańskie w Mszanie Dolnej, fot. Urszula Antosz Rekucka